Spreekangst… we hebben het er liever niet over. Toch liggen
sommige mensen nu al wakker van de kersttoespraak of het praatje
bij de nieuwsjaarborrel.
Deelnemers vragen aan het begin van een training vaak verbaasd aan
elkaar: 'Heb jíj spreekangst?!' Geen wonder: iedereen weet toch dat
spreekangst alleen verlegen mensen treft? Dus niet.
In onze trainingen krijgen we mensen die bij de kennismaking honderduit praten, maar door het ijs zakken zodra ze voor de hele groep een presentatie moeten houden. Anders gezegd: spreekangst is niet kieskeurig, het kan iedereen overkomen, ongeacht je karakter, functie of ervaring. Bovendien hoor ik tijdens trainingen nog te vaak goedbedoelde adviezen die (vaak) juist averechts werkten. Daarom een artikel over de hardnekkigste misverstanden over spreekangst. Die misverstanden wegnemen is de eerste stap naar (weer) vrijuit spreken. Heb je zelf geen last van spreekangst maar ken je iemand die er wel mee kampt? Stuur ddit artikel over spreekangst dan gerust door.
1. Spreekangst is voor veel mensen de allergrootste angst.
Of spreekangst echt de nr. 1 angst is valt te betwijfelen. Maar dat een hoop mensen ermee worstelen staat buiten kijf. Die angst bagatelliseren of ondoordachte adviezen helpen dan niet. Grondig aanpakken wel.
2. Zeg in je inleiding gewoon dat je het eng vindt om te presenteren, daarmee kweek je begrip.
Bij professionele presentaties komt het publiek doorgaans voor
een expert. Je mag er dus ook van uitgaan dat je dat bent, anders
was je niet gevraagd. Als je zegt dat je het eng vindt dan heeft
dat een reactie in het publiek. Sommigen gaan met je meeleven, maar
anderen nemen je niet meer serieus.
Niet doen dus.
3. Ga veel mogelijk presenteren, dan raak je die angst vanzelf kwijt.
Dat hangt af van de oorzaak van je spreekangst. In sommige gevallen is het een goed advies, bijvoorbeeld als je weinig ervaring hebt. Is er een dieperliggende oorzaak, dan vererger je juist je spreekangst. Als je een negatieve interne dialoog hebt bijvoorbeeld: 'Ik kan dit niet, ze vinden me dom, als ik maar geen black-out krijg…' Het risico is groot dat het dan inderdaad misgaat. Je concludeert dan 'Zie nou wel, ik kan het niet', wat de spreekangst alleen maar verergert. Die oorzaak kun je alleen reduceren door een training te volgen en de dieperliggende oorzaak te onderzoeken.
4. Iedereen heeft weleens last van spreekangst.
Ja, dat klopt. Bijna iedereen heeft een zekere spanning bij het presenteren. Zelfs acteurs die voor de 100ste keer een voorstelling spelen zijn nerveus. Wanneer wordt het spreekangst? Op een schaal van 0 (onbekommerd) tot 10 (ziek van de zenuwen) is alles onder de 4 gezonde spanning. Die geeft je adrenaline en houdt je scherp. Daarboven wordt het ongemakkelijk en vanaf 6 spreek ik van spreekangst.
5. Mensen met spreekangst zijn gewoon verlegen.
Nee, niet waar. Ik schreef al eerder dat mensen met spreekangst in andere situaties juist een vlotte babbel kunnen hebben. Dat komt omdat spreekangst een "situatie-angst" is. Dat betekent dat iemand alleen angst ervaart in een specifieke situatie. Dat is anders dan bijvoorbeeld sociale angst of een statische angst waarbij iemand angst ervaart in allerlei situaties.
6. Bereid je heel goed voor.
Dat helpt zeker. Je terdege verdiepen in je doelgroep, je doelen helder formuleren, een duidelijke opbouw neerzetten en sprekende voorbeelden zoeken: het vergroot de kans van slagen enorm. Maar er is een risico. Ik zie regelmatig deelnemers die onevenredig lang bezig zijn met de voorbereiding. Maar een presentatie van 5 minuten is geen levenswerk. Perfectionisme verhoogt de spanning.
7. Leer je presentatie uit je hoofd.
Geen goed idee. Daardoor gaat er vaak te veel aandacht naar de inhoud (uh, waar was ik ook alweer, heb ik niets overgeslagen) en te weinig naar je publiek. Dat verhoogt je spanning. Wel is het handig om een routeplanner met trefwoorden bij de hand te houden. Zo leer je presenteren 'uit de losse pols' terwijl je juist goed voorbereid bent.
8. Van spreekangst afkomen gaat het best in training met een grote groep.
Dat klinkt logisch. Hup, voor de wolven en dan leer je wel hoe
je je staande houdt. Ik geloof daar niet in. In een grote groep
krijg je maar weinig persoonlijke aandacht voor jouw specifieke
situatie. Ik geef de training De spreekangst voorbij zelfs vaak
individueel, met prima resultaat.
Was er maar een ander woord voor spreekangst, denk ik vaak. Het
klinkt zo klinisch, als een fobie waaraan alleen met intensieve
therapie iets valt te doen. Toegegeven: heel soms is dat ook zo.
Maar in veel andere gevallen bereik ik met een gerichte training
ook mooie resultaten. Wil je daar meer over weten? Bel gerust!